Dieta niskowęglowodanowa często kojarzy się tłuszczem. Czy wybrać tradycyjne tłuszcze zwierzęce czy popularne roślinne — oliwę z oliwek, olej kokosowy czy olej MCT? Wśród zwolenników diety low-carb i ketogenicznej coraz częściej docenia się tłuszcze zwierzęce — naturalne, odporne na wysokie temperatury i bogate w cenne składniki odżywcze. Dzisiaj zajmiemy się ich omawianiem, natomiast oddzielny wpis poświęcony ich roślinnym wersjom możesz znaleźć tutaj Oleje w diecie niskowęglowodanowej – które wybierać i na co uważać?
Smalec wieprzowy, wołowy (łój), gęsi czy kaczy, a także masło i jego klarowana wersja, od wieków stanowią podstawę wielu kuchni świata. Mimo to przez lata były niesłusznie demonizowane. Dziś wracają do łask jako doskonałe źródło energii w diecie niskowęglowodanowej i ketogenicznej.
W tym artykule przyjrzymy się bliżej właściwościom tych tłuszczów, ich zastosowaniu w kuchni oraz wpływowi na zdrowie. Dowiesz się również, które z nich najlepiej sprawdzą się do smażenia, pieczenia, a które jako dodatek do potraw.
Smalec – tradycyjny tłuszcz w nowoczesnej diecie
Smalec wieprzowy – klasyka polskiej kuchni
Przez lata cieszył się popularnością w polskiej kuchni, zanim został zastąpiony przez oleje roślinne. Dziś, w dobie powrotu do naturalnych składników, znów zyskuje na wartości, zwłaszcza wśród osób stosujących dietę low-carb.
To tłuszcz bogaty w kwasy tłuszczowe nasycone i jednonienasycone oraz witaminy rozpuszczalne w tłuszczach jak A, D, E i K. Zawiera również kwas oleinowy. Ten sam, który znajdziemy w oliwie z oliwek — znany ze swojego działania przeciwzapalnego i wspierającego układ sercowo-naczyniowy.
Jego ogromną zaletą jest odporność na wysokie temperatury. Punkt dymienia smalcu wieprzowego wynosi około 190–200°C, dzięki czemu idealnie nadaje się do smażenia, pieczenia i duszenia. Świetnie sprawdza się w przygotowywaniu mięs, jajek, a także warzyw w wersji low-carb.
Ważne jednak, aby wybierać smalec dobrej jakości — najlepiej z ekologicznych hodowli lub przygotowywać go samodzielnie z boczku czy słoniny. Wersje przemysłowe często zawierają konserwanty i sztuczne dodatki, które obniżają jego wartość odżywczą.
Smalec wołowy (łój) – tłuszcz idealny do smażenia
Łój wołowy, czyli smalec wołowy, to jeden z najbardziej stabilnych tłuszczów zwierzęcych. Dzięki wysokiej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych jest odporny na działanie wysokiej temperatury — jego punkt dymienia sięga około 210°C, co czyni go idealnym tłuszczem do smażenia i głębokiego smażenia.
W odróżnieniu od smalcu wieprzowego, łój wołowy ma łagodniejszy smak, który nie dominuje potraw. Jest szczególnie ceniony do smażenia frytek low-carb z batatów, selera czy cukinii oraz do przyrządzania steków i mięsnych potraw.
Jeśli wybierzesz łój z bydła karmionego trawą, zyskasz dodatkowe korzyści — taki tłuszcz zawiera więcej kwasów omega-3 oraz CLA (sprzężony kwas linolowy), który wspiera metabolizm tłuszczów i działa przeciwzapalnie.
Smalec gęsi – delikatny smak i moc zdrowia
Smalec gęsi to jeden z najzdrowszych tłuszczów zwierzęcych, choć wciąż niedoceniany w codziennej kuchni. Jego wyjątkowy profil kwasów tłuszczowych czyni go ciekawą alternatywą dla popularnych tłuszczów roślinnych — zawiera wysoką ilość jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym kwasu oleinowego, co zbliża go składem do oliwy z oliwek.
Dodatkowo smalec gęsi dostarcza witamin A, D i E oraz minerałów, takich jak selen, żelazo i cynk. Jest również lekkostrawny, dzięki czemu mogą go spożywać osoby z wrażliwym układem trawiennym.
Punkt dymienia smalcu gęsiego wynosi około 200°C, co sprawia, że świetnie nadaje się do smażenia i pieczenia. Tradycyjnie używa się go do pieczenia gęsi czy kaczki, ale doskonale sprawdzi się również do smażenia warzyw czy przyrządzania ziemniaków w wersji low-carb.
Smalec kaczy – subtelny smak i bogactwo wartości odżywczych
Smalec kaczy jest mniej znany niż gęsi, ale podobnie jak on, wyróżnia się delikatnym smakiem i wysoką wartością odżywczą. Zawiera dużą ilość jednonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz witaminy A, D i E. Jego punkt dymienia wynosi około 190–200°C, co czyni go wszechstronnym tłuszczem do smażenia i pieczenia.
Smalec kaczy świetnie sprawdzi się w kuchni low-carb — można na nim smażyć warzywa, mięsa, a nawet przygotowywać niskowęglowodanowe frytki. Dzięki łagodnemu smakowi nie dominuje potraw i dodaje im delikatnej nuty.
Masło – klasyka wśród tłuszczów
Masło od wieków jest obecne w kuchniach na całym świecie i wciąż pozostaje jednym z najczęściej wybieranych tłuszczów. W diecie niskowęglowodanowej pełni ważną rolę — dostarcza tłuszczów nasyconych, jednonienasyconych oraz witamin A, D, E i K.
Masło pochodzące od krów karmionych trawą zawiera więcej kwasów omega-3 i CLA, co czyni je zdrowszym wyborem. Świetnie sprawdza się jako dodatek do warzyw, jajek czy niskowęglowodanowych wypieków.
Jego jedyną wadą jest stosunkowo niski punkt dymienia (ok. 150°C), co sprawia, że nie nadaje się do smażenia w wysokiej temperaturze. Osoby z nietolerancją laktozy lub alergią na białka mleka powinny również pamiętać, że masło zawiera śladowe ilości tych składników.
Pakiet 3 ebooków z przepisami na niskowęglowodanowe śniadania
Ponad 80 pysznych przepisów
Masło klarowane (ghee) – odporność na temperaturę i zdrowie jelit
Masło klarowane, znane również jako ghee, to czysty tłuszcz powstały w wyniku usunięcia wody i białek mleka z tradycyjnego masła. Dzięki temu jest odporne na wysokie temperatury — jego punkt dymienia wynosi około 250°C. Idealnie nadaje się do smażenia, pieczenia czy grillowania.
Ghee ma delikatny, orzechowy smak i zawiera cenny kwas masłowy (maślan), który wspiera zdrowie jelit. Działa on przeciwzapalnie i poprawia funkcjonowanie układu pokarmowego. Dzięki braku laktozy i białek mleka jest również dobrze tolerowane przez osoby z nietolerancją laktozy.
Kiedy stosować tłuszcze zwierzęce, a kiedy roślinne?
W diecie niskowęglowodanowej warto łączyć tłuszcze zwierzęce i roślinne, wykorzystując ich unikalne właściwości. Tłuszcze zwierzęce — takie jak smalec, łój czy masło klarowane — świetnie sprawdzają się do smażenia i pieczenia dzięki swojej stabilności termicznej. Z kolei tłuszcze roślinne — głównie te tłoczone na zimno — warto dodawać np. do sałatek, aby zachować ich delikatne składniki odżywcze.
Dzięki temu dieta jest bardziej zróżnicowana, a Ty korzystasz z pełni wartości odżywczych każdego rodzaju tłuszczu.
Podsumowanie
Tradycyjne tłuszcze zwierzęce — takie jak smalec wieprzowy, wołowy, gęsi czy kaczy, a także masło i masło klarowane — to wartościowe źródła energii i składników odżywczych w diecie niskowęglowodanowej. Są odporne na wysokie temperatury, bogate w witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i nadają potrawom wyjątkowy smak.
Smalec gęsi i kaczy wyróżniają się delikatniejszym smakiem. Ma wysoką zawartością jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, podczas gdy masło klarowane jest uniwersalnym tłuszczem odpornym na wysokie temperatury. Łączenie tłuszczów zwierzęcych z roślinnymi pozwala czerpać korzyści z obu źródeł i wzbogaca smak potraw.
Wybierając wysokiej jakości tłuszcze, pochodzące z ekologicznych źródeł, nie tylko wzbogacasz dietę o cenne składniki, ale także podnosisz walory smakowe swoich potraw. Dzięki temu dieta niskowęglowodanowa staje się zdrowsza, bardziej naturalna i pełna aromatycznych smaków.
